Diş kisti, çene kemiği içinde veya diş köklerinin çevresinde oluşan, genellikle içi sıvı ya da yarı katı maddeyle dolu patolojik bir boşluktur. Bu kistler çoğu zaman fark edilmeden gelişir, ancak ilerledikçe ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Özellikle geç fark edilen ya da tedavi edilmeyen vakalarda kemik dokusuna, diş köklerine ve sinir yapılarına zarar verebilir. Bu nedenle, diş kisti belirtileri erken dönemde fark edilmeli ve mutlaka uzman diş hekimi tarafından değerlendirilmelidir.
Diş Kisti Nedir?
Diş kisti, genellikle enfekte olmuş diş kökleri, gömülü dişler veya travmatik yaralanmalar sonucunda ortaya çıkan, çevre dokuları iterek büyüyen bir tür lezyondur. Genellikle diş kök ucunda (radiküler kist) veya gelişmekte olan dişin etrafında (dentigeröz kist) görülür. Kist, kemik içinde sessizce büyür ve belirli bir noktaya kadar herhangi bir belirti vermeyebilir.
En Yaygın Diş Kisti Belirtileri
1. Ağrı ve Basınç Hissi
Çoğu diş kisti, başlangıç aşamasında ağrısızdır. Ancak kist büyüdükçe çevre dokulara baskı yaparak şiddetli ağrılara neden olabilir.
2. Şişlik ve Yüzde Asimetri
Kist büyüdükçe çene kemiğinde genişlemeye neden olur. Bu durum dışarıdan fark edilecek şekilde yüzde şişlik ve asimetrik görünüm oluşturabilir.
3. Dişlerde Yer Değiştirme ve Seyrelme
Kistin baskısı altında kalan dişler zamanla yer değiştirebilir ya da aralarında boşluklar oluşabilir. Bu durum özellikle ön dişlerde estetik bozukluklara yol açabilir.
4. Diş Eti Üzerinde Fistül veya Akıntı
İltihaplı diş kisti, fistül yolu oluşturarak diş eti üzerinde akıntıya sebep olabilir. Sarı-beyaz renkte sıvı dışarı sızabilir.
5. Ağız Kokusu ve Tat Bozukluğu
İltihap nedeniyle oluşan akıntılar, ağızda kötü tat ve rahatsız edici kokuya neden olabilir.
6. Diş Sallanması ve Hareketlilik
Kist, destek dokuları zayıflattığı için dişte hareketlilik oluşabilir. Bu durum diş kaybıyla sonuçlanabilir.
7. Alt Dudakta Uyuşukluk
Alt çenedeki büyük kistler, sinirleri baskı altına alarak uyuşukluk veya karıncalanma hissine yol açabilir.
Diş Kisti Türleri ve Görülme Yerleri
- Radiküler Kist: En yaygın kist türüdür. Çürük ya da ölü dişlerin kök ucunda oluşur.
- Dentigeröz Kist: Gömülü yirmilik dişlerin çevresinde gelişir.
- Periodontal Kist: Diş eti kökenli yüzeysel kistlerdir.
- Keratokist: Sık tekrarlayan, agresif kist türüdür.
- Rezidüel Kist: Diş çekimi sonrası bölgede kalan kist türüdür.
Diş Kisti Tanısı Nasıl Konur?
Diş kisti tanısı, çoğunlukla röntgenle konur. Gereken durumlarda CBCT (3D görüntüleme) ya da biyopsi gerekebilir. Kesin tanı için patolojik inceleme şarttır.
Diş Kisti Nasıl Tedavi Edilir?
1. Cerrahi Müdahale
Enükleasyon: Kistin tamamının çıkarılmasıdır.
Marsüpyalizasyon: Büyük kistlerde basınç düşürmek için kist dışa açılır.
Apikal rezeksiyon: Kistin kök ucuyla birlikte çıkarılmasıdır.
2. Kanal Tedavisi
Kist, enfekte bir dişe bağlıysa, dişin kurtarılabilmesi için kanal tedavisi uygulanır.
3. Antibiyotik Tedavisi
İltihaplı vakalarda cerrahi işlem öncesi veya sonrası antibiyotik desteği verilebilir.
Diş Kistlerinin Yol Açabileceği Sorunlar
- Çene kemiğinde zayıflama
- Yüz şekil bozuklukları
- Diş kayıpları
- Sinir hasarı
- Nadir de olsa tümöral dönüşüm
Diş Kisti Oluşumunu Engellemek İçin Ne Yapılmalı?
- Düzenli diş hekimi kontrolleri
- Gömülü dişlerin periyodik takibi
- İlerlemiş çürüklerin erken tedavisi
- Travmalar sonrası röntgenle kontrol
Diş kisti belirtileri ihmal edildiğinde ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Erken tanı ve zamanında tedavi ile hem çene kemiği korunur hem de olası komplikasyonların önüne geçilir. Özellikle yüzde şişlik, diş sallanması ya da uyuşukluk gibi belirtiler yaşıyorsanız, vakit kaybetmeden diş hekiminize başvurmanız gerekir.
